ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΑΣΧΑ

Διάφορα | Επικαιρότητα

Πλούσιο σε παραδόσεις, το ελληνικό Πάσχα είναι από τις δημοφιλέστερες γιορτές, μία ευκαιρία για θρησκευτική κατάνυξη αλλά και γλέντι, χαλάρωση και χαρούμενα ανταμώματα με αγαπημένα πρόσωπα. Σε πολλές περιοχές της χώρας τα έθιμα που συνεχίζονται είναι πολλά και τα περισσότερα έχουν τις ρίζες τους στην Τουρκοκρατία και συνδέονται με σημαντικά γεγονότα του κάθε τόπου, που για τους κατοίκους του έχουν ξεχωριστή σημασία. Ο ιδιαίτερος αυτός τρόπος εορτασμού του Πάσχα κάνει το ταξίδι σε αυτούς τους τόπους αλησμόνητη εμπειρία


Χίος: Πύρινη νύχτα


Στη Χίο η ανάσταση του Θεανθρώπου γιορτάζεται με πολύ μεγάλο ενθουσιασμό. Τέτοιον, ώστε οι ενορίτες της Παναγίας Ερειθιανής και του Αγίου Μάρκου, στο Βροντάδο, να φροντίζουν να κάνουν τη νύχτα - μέρα με τις χιλιάδες ρουκέτες τους. Το βράδυ της Ανάστασης, μόλις ψάλει ο παπάς το «Χριστός Ανέστη» μια καταιγίδα φωτιάς ξεσπάει ανάμεσα στις δύο ενορίες.
Οι χιλιάδες φλεγόμενες ρουκέτες που εκτοξεύονται εκατέρωθεν φεγγοβολούν τον ολοσκότεινο ουρανό και δημιουργούν μια φαντασμαγορική ατμόσφαιρα. Το εντυπωσιακό αυτό θέαμα έχει τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία, αλλά κανείς δεν γνωρίζει πώς ξεκίνησε, παρόλο που όλοι το παρακολουθούν μαγεμένοι πίσω από το συρματόπλεγμα που έχει τοποθετηθεί, προς αποφυγή τραυματισμών και ζημιών. Η προετοιμασία των ρουκετών είναι χρονοβόρα και ξεκινάει από το καλοκαίρι, τότε που οι νέοι των δύο ενοριών προετοιμάζουν το εκρηκτικό «κοκτέιλ» με κάρβουνο, νίτρο και θειάφι, και το τοποθετούν μέσα σε χάρτινους κυλίνδρους με φιτίλι. Από το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου στήνονται οι ξύλινες βάσεις από όπου θα εκτοξευθούν οι ρουκέτες (ρουκετοσύρτες ονομάζονται) και γίνονται κάποιες δοκιμαστικές βολές.
Περίπου στις 9 το βράδυ ξεκινάει ο ρουκετοπόλεμος, ο οποίος συνεχίζεται μέχρι τις 11 το βράδυ, με αυξανόμενη ένταση. Σταματάει για λίγο, μέχρι να πάνε οι πιστοί στην εκκλησία και ξαναρχίζει μόλις ψάλει ο παπάς το «Χριστός Ανέστη». Οι πιστοί που παρακολουθούν το θέαμα περιμένουν την «παύση πυρός» για να επιστρέψουν στα σπίτια τους.


Καλαμάτα: Μπουλούκια και Σαϊτες

Βγαλμένο από τη Μεσσηνιακή ιστορία και τους ηρωικούς αγώνες των κατοίκων της Καλαμάτας κατά των Τούρκων, είναι το διάσημο πλέον έθιμο του σαΐτοπόλεμου.
Σύμφωνα με την παράδοση, οι Μεσσήνιοι χρησιμοποίησαν τις σαΐτες για να αναχαιτίσουν το ιππικό των Τούρκων. Ο δυνατός θόρυβος και ο κρότος που προκάλεσαν τρόμαξαν τα άλογα τόσο πολύ που έριξαν κάτω τους αναβάτες τους και έφυγαν φοβισμένα. Οι σαΐτολόγοι προετοιμάζονται όλον τον χρόνο για εκείνη την ημέρα. Ετοιμάζουν τα χαρμάνια και γεμίζουν τους χαρτονένιους σωλήνες που θα σκάσουν την Κυριακή του Πάσχα.
Οι συμμετέχοντες χωρίζονται σε ομάδες των 10-15 ατόμων, οι οποίες διαθέτουν λάβαρο, σαλπιγκτή και επικεφαλής. Πολλοί από αυτούς φορούν παραδοσιακές στολές, ενώ οι υπόλοιποι προτιμούν πρόχειρα ρούχα και στρατιωτικές στολές. Με το σύνθημα της έναρξης οι σαΐτες ανάβουν και η εκκωφαντική φασαρία ξεσηκώνει το πλήθος που ζητωκραυγάζει.
Οι σαΐτολόγοι αντιμετωπίζουν με ιδιαίτερο πάθος και ενθουσιασμό το συγκεκριμένο έθιμο, και εκφράζονται κάπως έτσι: «Η μέση λυγίζει, τα γόνατα σπάνε, τα πόδια ψαλίδια, η πλάτη σκυμμένη, το κεφάλι χαμηλά, βλέμμα μακρινό, μυαλό σε έκσταση, χέρια φτερούγες». Η... νιρβάνα του σαϊτολόγου! Το έθιμο παλαιότερα αναβίωνε στο δημοτικό στάδιο του Μεσσηνιακού, όμως τα τελευταία χρόνια γίνεται στη Δυτική Παραλία (Παλιά Σφαγεία). Εκτός από την Καλαμάτα το έθιμο αναβιώνει στην Μεσσήνη και την Αιθαία.


Κέρκυρα: Οι Μπότηδες και το Μαστέλο


Η περίοδος του Πάσχα είναι ιδιαίτερη στο νησί των Φαιάκων και περιλαμβάνει ένα πλούσιο πρόγραμμα από εκδηλώσεις και έθιμα. Παραδόσεις βγαλμένες από την ιστορία του νησιού και επηρεασμένες από τη μακρά κατοχή των Ιταλών.
Η αρχή γίνεται την Κυριακή των Βαΐων, με τη μεγάλη λιτανεία του Σεπτού Σκηνώματος του Αγ. Σπυρίδωνα και συνοδεία όλων των Φιλαρμονικών. Γίνεται από το 1630 σε ανάμνηση της απαλλαγής του νησιού από τη φοβερή πανώλη που το 1629 χτύπησε αλύπητα τους Κερκυραίους. Το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής ξεκινά η περιφορά του επιβλητικού Επιταφίου από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, στο Παλαιό Φρούριο. Μέχρι το βράδυ, όλες οι εκκλησίες έχουν βγάλει τους Επιταφίους τους, με τη συμμετοχή της μπάντας κάθε ενορίας. Τελευταίος βγαίνει ο Επιτάφιος της Μητρόπολης. Το έθιμο του τεχνητού σεισμού αποτελεί παράδοση για τον Ιερό Ναό της Παναγίας των Ξένων και αναπαριστά τον σεισμό που περιγράφεται στο Ιερό Ευαγγέλιο, ως επακόλουθο της Αναστάσεως του Κυρίου.

Στις 9 το πρωί γίνεται η περιφορά του Επιταφίου της Εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνα μαζί με το σκήνωμα του Αγίου. Μετά το τέλος της λιτανείας, ο Άγιος θα παραμείνει στη θύρα του, μέχρι την Τρίτη του Πάσχα για προσκύνημα. Το πρωί του Μ. Σαββάτου πραγματοποιείται η πρώτη Ανάσταση και όταν τελειώνει η ακολουθία στη Μητρόπολη, χτυπούν οι καμπάνες των εκκλησιών και από τα παράθυρα των σπιτιών πέφτουν κατά χιλιάδες πήλινα δοχεία (μπότηδες) γεμάτα νερό στους δρόμους, με μεγάλο κρότο.

Ένα άλλο έθιμο που αναβιώνει είναι το «Μαστέλο» (βαρέλι). Στην «Πίνια», το παλιό εμπορικό κέντρο, τοποθετείται ένα ξύλινο βαρέλι γεμάτο νερό, στολισμένο με μυρτιές. Οι περαστικοί καλούνται να ρίξουν νομίσματα για ευχές στο νερό. Όταν πλησιάζει η ώρα της πρώτης Ανάστασης, κάποιος πέφτει στο βαρέλι και παίρνει τα λεφτά, υπό τους ήχους της μπάντας.
Το βράδυ του Μ. Σαββάτου γίνεται η Ανάσταση στην Άνω Πλατεία και το θέμα είναι μοναδικό: τα παράθυρα των μεγάλων σπιτιών είναι ανοικτά, στολισμένα με χιλιάδες κεριά και από κάτω οι πιστοί παρακολουθούν την τελετή της Ανάστασης στη μεγαλύτερη πλατεία της Ελλάδας.


Πετροκέρασα Χαλκιδικής: Μοναδικό ιερό δικαίωμα

Το χωριό είναι το μοναδικό στον κόσμο που έχει το δικαίωμα να φιλοξενεί τμήμα του Τιμίου Σταυρού που έρχεται από τη Μονή Ξηροποτάμου του Αγίου Ορους. Το Τίμιο Ξύλο φιλοξενείται στην εκκλησιά του Προφήτη Ηλία από την Κυριακή των Βαΐων μέχρι τη Μεγάλη Δευτέρα και προσελκύει πλήθος πιστών που έρχεται εδώ για να προσκυνήσει και να παρακολουθήσει τις λειτουργίες που τελούνται στη Χάρη Του. Το έθιμο μετράει πάνω από 250 έτη ζωής και γίνεται σε ανάμνηση της σωτηρίας του χωριού από θανατηφόρα αρρώστια.


Λεωνίδιο: Ουρανός γεμάτος φως

Το βράδυ της Ανάστασης ο ουρανός του Λεωνιδίου γεμίζει από φωτεινά αερόστατα, που ανεβαίνουν σε μεγάλο ύψος και γίνονται ένα με τα άστρα. Πρόκειται για ένα από τα εντυπωσιακότερα και πιο φαντασμαγορικά πασχαλιάτικα έθιμα της χώρας μας. Οι πιστοί των πέντε ενοριών του Λεωνιδίου έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα για εκείνη την κρίσιμη στιγμή, έχοντας ήδη κατασκευάσει τους εκατοντάδες «αφανούς», όπως λένε τα χάρτινα αερόστατα.
Μόλις οι ιερείς αναγγείλουν το «Χριστός Ανέστη» ανάβουν τις ποτισμένες με πετρέλαιο και λάδι «κολλημάρες» και περίπου 600 πολύχρωμα αερόστατα ανυψώνονται κατακλύζοντας τον ουρανό πάνω από την πόλη. Κάποια χάνουν τον δρόμο για τα ψηλά, καθώς μπλέκονται στα ηλεκτροφόρα ή καίγονται από τις υπερμεγέθεις «κολλημάρες».
Αυτοί που για οποιοδήποτε λόγο δεν καταφέρνουν να ανυψώσουν τους «αφανούς» τους «στιγματίζονται» και την επόμενη μέρα, μετά τις πασχαλινές ευχές, δέχονται τα πειράγματα των ανταγωνιστών τους. Κίνδυνος για φωτιά δεν υπάρχει αφού σύμφωνα με την παράδοση, όποιες και αν είναι οι καιρικές συνθήκες στο Λεωνίδιο, ο καιρός αλλάζει την ώρα της Ανάστασης, με νηνεμία και ένα ελαφρό δυτικό αεράκι που σπρώχνει τα αερόστατα προς τη θάλασσα. Σύμφωνα με μελετητές της τοπικής ιστορίας, το έθιμο έφεραν οι πολυταξιδεμένοι ναυτικοί του Λεωνιδίου, από τη μακρινή Κίνα και την Ιαπωνία.


Δείτε την συνέχεια εδώ http://www.aftodioikisi.gr/controlItem.aspx?id=6255