Ο Έλληνας που σώζει τη φύση της Τανζανίας

Γεννήθηκε στο Μπουρουντί και σπούδασε στην Αθήνα. Πριν από μερικά χρόνια, ο Ελληνοαφρικανός, με καταγωγή από τη Σάμο, Κώστας Κουκούλης, έχοντας ταξιδέψει σχεδόν σε όλη την αφρικανική ήπειρο, αποφάσισε να εγκατασταθεί στο Σααντάνι της Τανζανίας -ένα όχι και τόσο γνωστό καταφύγιο άγριας ζωής- και να ιδρύσει τον SANA, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό. Στόχος του οργανισμού δεν είναι μόνο να προστατέψει και να αναδείξει το σπάνιας ομορφιάς περιβάλλον της περιοχής, αλλά και να βοηθήσει τους ντόπιους -μέσα από εξειδικευμένα προγράμματα- στον τομέα της ενέργειας, της γεωργίας, της υγείας και της παιδείας.

Το όνομα της οργάνωσης δεν είναι τυχαίο, καθώς η λέξη SANA, εκτός από αρκτικόλεξο για το Saving Africa's Nature (Σώζοντας τη Φύση της Αφρικής), στην Τανζανία χρησιμοποιείται για να εκφράσει ευγνωμοσύνη και φιλοξενία, δύο έννοιες που έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στο έργο του ιδρυτή της οργάνωσης. «Ο εμφύλιος πόλεμος το 1993 στο Μπουρουντί, εκτός από τα χιλιάδες θύματα που άφησε πίσω του, κατάστρεψε το μοναδικό και πανέμορφο περιβάλλον της χώρας. Αυτά τα γεγονότα μου έδωσαν ώθηση για να πάω στην Τανζανία και να ανακαλύψω την ομορφιά της, τους ανθρώπους της και τη μοναδικότητά της. Την οροφή της Αφρικής, το Κιλιμάντζαρο, τις λίμνες Βικτόρια και Τανγκανίκα, τις πανέμορφες παραλίες στον Ινδικό ωκεανό και, φυσικά, τον μικρό μας παράδεισο, το Σααντάνι, όπου η βλάστηση ενώνεται με τη θάλασσα», λέει στη Real planet ο Κ. Κουκούλης.

Πρώτα το περιβάλλον

Από το 2008, όταν ξεκίνησε το έργο της η οργάνωση, στον πυρήνα όλων των προγραμμάτων που υλοποιεί βρίσκεται ο άνθρωπος και η συνύπαρξή του με το περιβάλλον. Σκοπός δεν είναι μόνο η προστασία του, αλλά και η αειφορική εκμετάλλευσή του με τη βοήθεια ειδικών, όπως του Τόμας Γούτερς, ενός γεωπόνου από το Βέλγιο, ο οποίος εποπτεύει το πρόγραμμα βιολογικής καλλιέργειας στο χωριό Ματιπβίλι. Αν και ξεκίνησε πιλοτικά με τη συμμετοχή μιας ομάδας γυναικών, έχει ήδη αποδώσει καρπούς. Μέχρι τώρα, ολοένα και περισσότερες γυναίκες αγκαλιάζουν το πρόγραμμα και σήμερα τα χωράφια παράγουν βιολογικά προϊόντα, όπως ντομάτες, αγγούρια, κολοκύθια και αμάραντους.

Στόχος τους προγράμματος είναι η αύξηση της παραγωγής των λαχανικών και η αξιοποίηση της αγοράς γύρω από την περιοχή Σααντάνι, η προώθηση της παραγωγής σε περιοχές, όπως το Νταρ ες Σαλαάμ, από τις ίδιες τις γυναίκες, αλλά και η κατανόηση της αξίας που έχει η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. «Η άμεση εμπλοκή των κοινοτήτων στη μάχη κατά των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής είναι ζωτικής σημασίας. Είναι απαραίτητο να παρέχουμε στην καθημερινή ζωή αυτών των ανθρώπων εναλλακτικές λύσεις, προκειμένου να ξεφύγουν από τις καταστροφικές για το περιβάλλον συνήθεις πρακτικές. Πιστεύω πως η επόμενη γενιά, αν κατανοήσει τις ευθύνες που έχει απέναντι στη φύση, θα καταφέρει και να τη σώσει», αναφέρει ο Κ. Κουκούλης.

Μπριγκέτες

Παράλληλα, η SANA προωθεί αυτή την περίοδο ένα πρόγραμμα για την παραγωγή μπριγκέτας, μιας «πράσινης» καύσιμης ύλης που προέρχεται από την επεξεργασία αποξηραμένης βιομάζας. Σκοπός του προγράμματος είναι να σταματήσουν οι κοινότητες τη χρήση κάρβουνου ως καύσιμη ύλη. «Πολλά είδη ζώων και φυτών κινδυνεύουν με εξαφάνιση, λόγω της αποψίλωσης των δασών για την παραγωγή κάρβουνου, αλλά και λόγω της έλλειψης διαχειριστικών σχεδίων για τα δάση. Τα περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει -όχι μόνο η ύπαιθρος- είναι κρίσιμα. Εξίσου σοβαρό πρόβλημα είναι και η έντονη ρύπανση στις κατοικημένες περιοχές, καθώς δεν υπάρχει ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης των απορριμμάτων», εξηγεί ο Κ. Κουκούλης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, αν το πρόγραμμα παραγωγής μπριγκέτας πάει καλά, οι άνθρωποι θα καταλάβουν τη σημασία της βιώσιμης χρήσης του περιβάλλοντος, ενώ ταυτόχρονα θα βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο, καθώς τα εισοδήματά τους θα αυξηθούν από τις πωλήσεις του προϊόντος.
Για να έχουν, όμως, όλα τα προγράμματα της SANA αποτέλεσμα πρέπει, πάνω απ' όλα, όπως τονίζει ο ίδιος, να υπάρχει σεβασμός στις διαφορετικές κουλτούρες των ντόπιων. «Δουλεύουμε μαζί με ανθρώπους που έχουν διαφορετικά πιστεύω και αξίες. Για να έχουμε αποτελέσματα στη δουλειά μας πρέπει, πάνω απ' όλα, να σεβόμαστε τη διαφορετικότητά τους. Σκοπός μας, μέσα από τις συνεργασίες, είναι να κρατήσουν οι ντόπιοι αυτά που πραγματικά αξίζουν, διατηρώντας τις παραδόσεις τους», εξηγεί ο ίδιος.

Της ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΣΙΜΙΤΣΙΑΔΗ