Η πρώτη «μάχη» την Τρίτη

Βρυξέλλες: Του Θάνου Αθανασίου

Προθεσμία δύο εβδομάδων δίνουν οι επενδυτές ανά την υφήλιο στην ευρωζώνη για να αποφασίσει «που το πάει». Τόσο στο Εurogroup της Τρίτης και πολύ περισσότερο στη Σύνοδο Κορυφής της 9ης Δεκεμβρίου, οι 17 του ευρώ θα πρέπει να έχουν δείξει σε όλους όσοι χρησιμοποιούν το ευρώ ως επένδυση ή αποθεματικό νόμισμα, τι θέλουν και τι μπορούν να κάνουν για το μέλλον του. Η απάντηση πρέπει να είναι απλή και κατανοητή, ειδάλλως «το τρένο έφυγε», τονίζουν παράγοντες της αγοράς.

Στη Μ. Βρετανία και αλλού μάλιστα, οι κυβερνήσεις καταρτίζουν σχέδια εκτάκτου ανάγκης για τη διάλυση της ζώνης, όπως θα έκανε κάθε κράτος που σέβεται τους πολίτες που το χρηματοδοτούν. Αντιθέτως στο γαλλογερμανικό άξονα έχει επέλθει ρήξη και η Κομισιόν προειδοποιεί την Α. Μέρκελ ότι οι οικονομίες και η ποιότητα ζωής των Ευρωπαίων πολιτών κρέμονται από μια κλωστή. Οι δε καθησυχαστικές δηλώσεις Ρεν, δύσκολα καλύπτουν τη μάχη χαρακωμάτων που διεξάγεται στο παρασκήνιο. Πόσο μάλλον όταν οι θεατές - επενδυτές λαμβάνουν ενημέρωση για τα τεκταινόμενα από καλοθελητές σε κάθε πλευρά.

Επί της ουσίας, μετά από 16 Συνόδους Κορυφής που πρακτικά είχαν το ίδιο θέμα και θεωρητικά προσπαθούσαν να λύσουν το ίδιο πρόβλημα -την κρίση χρέους- είμαστε σε χειρότερη θέση από ό,τι ξεκινήσαμε, εκτιμούν κύκλοι της Κομισιόν. Η αδυναμία της Γερμανίας να δανειστεί την περασμένη Πέμπτη είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου, μίας τάσης που θέλει τα αμερικάνικα bonds και τα βρετανικά gilds να είναι φθηνότερα και ασφαλέστερα από τα γερμανικά bunds. Όπως εξηγούν επενδυτές και κύκλοι της Κομισιόν, η κατάσταση δεν πρόκειται να αλλάξει αν οι Γερμανοί και οι εταίροι τους δε συμφωνήσουν σχετικά γρήγορα σε βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες πειστικές λύσεις.

Συγκλίνουσες πληροφορίες αναφέρουν ότι Φινλανδοί, Ολλανδοί και Γερμανοί που συναντήθηκαν στο Βερολίνο σε επίπεδο υπουργών οικονομικών, προωθούν τη σύσταση, κατά το παλιό γερμανικό σχέδιο, διευθυντηρίου με αντικείμενο τη χάραξη κοινής δημοσιονομικής πολιτικής. Το σχέδιο προβλέπει την καθιέρωση μιας πρώιμης μορφής δημοσιονομικής ένωσης με συνταγματική κατοχύρωση. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι στις 9 του Δεκέμβρη οι τρεις χώρες θα προτείνουν στους 27 τροποποίηση της Ευρωπαϊκής Συνθήκης κατά τρόπο που θα υπερβαίνει προτάσεις που ήδη ετοιμάζουν ο Χέρμαν Βαν Ρόμπεη και ο Ζ.Μ. Μπαρόζο.

Το αρχικό σχέδιο των Γερμανών προέβλεπε πως σε συνθήκες γενικευμένης κρίσης οι εταίροι, έχοντας δεχθεί το μεγαλύτερο πλήγμα, θα ήταν διατεθειμένοι να αποδεχτούν:

1) Πακέτο προτάσεων για το προληπτικό έλεγχο των προϋπολογισμών σε κεντρικό επίπεδο.

2) Δυνατότητα παρέμβασης και επιβολής μέτρων από το διευθυντήριο στα κράτη χωρίς πειστικούς προϋπολογισμούς.

3) Πακέτο κλιμακούμενων κυρώσεων με πρόστιμα επί του ΑΕΠ για τους απείθαρχους και

4) κάποιας μορφής προληπτική κοινή έκδοση χρεογράφων ως αντίβαρο.

Η αποτυχημένη, όμως, έξοδος της Γερμανίας στις αγορές εκτός του ότι σόκαρε τους Ευρωπαίους δυσχεραίνει αυτή τη στιγμή την ίδια τη διαπραγματευτική θέση της χώρας. Παράγοντες της Κομισιόν, μεταξύ των οποίων και αρχιτέκτονες της κοινής αγοράς, εκτιμούν πως όλα αυτά είναι ξεπερασμένα «οι αγορές θέλουν να δουν πραγματική δημοσιονομική ένωση» και «ένα νέο ρόλο της ΕΚΤ» . Όσο και αν «το τύπωμα χρήματος από την ΕΚΤ αγγίζει τα ιερά και τα όσια των Γερμανών, οι Βρυξέλλες επιμένουν ότι η "ΕΕ δεν είναι Βαϊμάρη, αλλά σίγουρα θα γίνει αν η Γερμανία συνεχίσει να παρακολουθεί τις αγορές σαν Βούδας».

Διπλωματικές πηγές που βρίσκονται κοντά στις συζητήσεις αναφέρουν ότι "το διευθυντήριο που πλασάρουν Ολλανδοί και Φιλανδοί στους Γερμανούς δεν είναι το ίδιο με αυτό που είχαν στο μυαλό τους οι ίδιοι. Οι Γερμανοί προωθούσαν ένα διευθυντήριο, στο οποίο θα μετείχαν ο πρόεδρος του Συμβουλίου, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, ο πρόεδρος της Κομισιόν, ο πρόεδρος του Eurogroup και ο μόνιμος επίτροπος - υπερυπουργός με αρμοδιότητα το ευρώ.

Θεωρούσαν δε πως ήλεγχαν τουλάχιστον τους τρεις στους πέντε και είχαν δεμένα τα χέρια του τέταρτου (ΕΚΤ). Οι απώλειες, όμως, σε κεφάλαια "της πραγματικής οικονομίας" και η πτώση του ολλανδικού PMI οδήγησαν τους Ολλανδούς να ζητούν ακόμα πιο δραστικές λύσεις. Μετά τη ρήξη των Γάλλων και των Γερμανών οι τελευταίοι θα πρέπει να βρουν πολιτική νομιμοποίηση σε νέες συμμαχίες.

Τίποτα δε δείχνει ότι η Γερμανία προτίθεται να κάνει πίσω στο θέμα των ευρωομολόγων ή του τυπώματος χρήματος από την ΕΚΤ. Οι διπλωμάτες, όμως, που παρακολουθούν την κατάσταση είναι σε θέση να γνωρίζουν εμπειρικά ότι οι μαξιμαλιστικές θέσεις μπορούν εύκολα να πουληθούν «ακριβά» ως μεγάλες θυσίες ή υποχωρήσεις, αν η Γερμανία πάρει αυτό που πραγματικά θέλει. Σε αυτή τη φάση όσο στενό και αν ακούγεται είναι η γερμανοποίηση της χάραξης των εθνικών και κοινοτικών δημοσιονομικών πολιτικών.