Η ζωή επιστρέφει στην Πάρνηθα

Πάρνηθα

Η φύση έχει αρχίσει να αναγεννάται στα καμένα της Πάρνηθας. Ετσι τουλάχιστον δείχνει στα μάτια ενός μη ειδικού. Ενας πράσινος «τάπητας» από φυτά χαμηλής βλάστησης- πουρνάρια, κουμαριές, κοκορεβιθιές, αγριελιές κ.ά.- έχει καλύψει τη μαύρη γη που άφησε πίσω της τέτοιες ημέρες πριν από τρία χρόνια η καταστρεπτική πυρκαϊά. Αρκεί όμως αυτό; Στην περίπτωση του Εθνικού Δρυμού της Πάρνηθας, όχι. Καθώς ανηφορίζουμε προς την Αγία Τριάδα, ο πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης του δρυμού κ. Κ. Δημόπουλος εξηγεί ότι το ελατοδάσος χρειάζεται πολλά χρόνια και επιστημονική χείρα βοηθείας προκειμένου να αναδημιουργηθεί. «Θα προλάβουμε να το δούμε όπως ήταν πριν;» τον ρωτάμε. «Εμείς όχι, πιθανώς η επόμενη γενιά» απαντά.

Ελατα 300 ετών
Ενα δάσος ελάτης χρειάζεται τουλάχιστον 100 χρόνια για να πάρει ύψος. Και πάλι όχι όσο το παλαιό δάσος, στο οποίο υπήρχαν έλατα ακόμη και 300 ετών. Τα μαύρα κουφάρια τους στέκουν ακόμη όρθια στις καμένες εκτάσεις. Σε λίγα χρόνια όσα δεν κοπούν, θα πέσουν και θα γίνουν λίπασμα για να αναπτυχθούν τα μικροσκοπικά έλατα που φυτεύονται τα τελευταία δυόμισι χρόνια.

Το καμένο παλαιό φυτώριο δημιουργήθηκε ξανά το 2008 και σήμερα αποτελεί μια μικρή όαση που δίνει χρώμα στο τοπίο. Εκεί, λίγο μετά την Αγία Τριάδα, συναντάμε τον δασοπόνο κ. Β. Φίλο να βοτανίζει τα δενδρύλλια ελάτης. «Τριακόσιες χιλιάδες φυτάρια κεφαλληνιακής ελάτης μεγαλώνουν σε οκτώ στρέμματα.Δυστυχώς το χώμα εδώ έχει πολλά ζιζάνια.Με τέσσερις εργάτες δεν προλαβαίνουμε να πάρουμε ανάσα» λέει. Ο σπόρος συλλέγεται από όσα έλατα γλίτωσαν. «Προσπαθούμε να διατηρήσουμε το γενετικό υλικό. Υπάρχουν όμως δυσκολίες. Η ελάτη της Πάρνηθας έχει πολύ μικρή φυτρωτικότητα.Από τους 100 σπόρους που θα φυτευτούν τελικά θα αναπτυχθούν μόλις οι επτά. Πάντως το φυτώριο πάει καλά. Στο τέλος του χρόνου θα φυτεύσουμε δικά μας έλατα, από το φυτώριο. Τα τελευταία δυόμισι χρόνια όλες οι δενδροφυτεύσεις έγιναν με έλατα,πεύκα,δρύες από άλλα φυτώρια» σημειώνει.

Στην Πλατάνα, λίγα χιλιόμετρα μετά το φυτώριο, η δενδροφύτευση φαίνεται ότι έχει πετύχει. Τα έλατα, παρ΄ ότι σήμερα είναι ηλικίας έξιεπτά ετών (φυτεύονται μεγαλύτερα των τριών ετών), δεν ξεπερνούν τα 30 εκατοστά σε ύψος.

Στις βορινές εκθέσεις του βουνού τα έλατα φυτεύτηκαν απευθείας, χωρίς πρόβλημα. Μόνο τον πρώτο χρόνο μπήκαν σκίαστρα προκειμένου να ευνοηθεί η ανάπτυξη αυτών των σκιόφυτων δέντρων. Σε άλλα σημεία του βουνού όμως προτιμήθηκε η φύτευση μαύρης πεύκης, προκειμένου να δημιουργηθεί προδάσος στη σκιά του οποίου θα φυτευτούν στη συνέχεια τα έλατα. Πειράματα που έγιναν με απευθείας φύτευση σπόρων ελάτης δεν πέτυχαν. Σε επιλεγμένες θέσεις κατά μήκος των ρεμάτων φυτεύτηκαν επίσης μοσχεύματα πλατάνου, λυγαριάς, πικροδάφνης, ιτιάς και μυρτιάς.

Σταδιακά, και όσο υπάρχουν κονδύλια, οι αναδασώσεις θα προχωρούν. Ωστόσο στις βραχώδεις περιοχές, οι οποίες ξεπερνούν τα 8.000

στρέμματα, πιθανώς η κατάσταση να είναι μη αναστρέψιμη. Εκεί τα έλατα είχαν προσαρμοστεί και διατηρούνταν για χρόνια. Τώρα όμως είναι σχεδόν αδύνατον να φυτευτούν ξανά: τα περισσότερα σημεία είναι δύσκολα προσεγγίσιμα, ενώ και το έδαφος είναι απογυμνωμένο, χωρίς χώμα. Στους επόμενους μήνες θα ξεκινήσει η εκπόνηση διαχειριστικών μελετών για τα συγκεκριμένα σημεία. Τα ελάφια είναι εδώ
Τα ελάφια προσαρμόστηκαν στη νέα μορφή της Πάρνηθας μετά την πυρκαϊά του 2007. Σύμφωνα με αδημοσίευτη μελέτη του δασολόγου κ.Π.Λατσούδη για το WWF, ο πληθυσμός για το κόκκινο ελάφι (Cervus elaphus)υπολογίζεται περίπου σε 600 ζώα.Μέχρι στιγμής οι συστηματικές παρατηρήσεις της ερευνητικής ομάδας έδειξαν ότι ο αυξανόμενος πληθυσμός τους δεν δημιουργεί προβλήματα στην αναγέννηση του Εθνικού Δρυμού.

Αρχικά η περιορισμένη (σχεδόν για δύο χρόνια) βλάστηση στις περιοχές που κάηκαν, έδωσε τη θέση της σε ένα μεγάλο ποολίβαδο και θαμνολίβαδο, από την άνοιξη του 2009 και μετά.Αυτό,σε συνδυασμό με την έλλειψη θηρευτών και την προστασία των ελαφιών,δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε μια υπερβολική αύξηση του πληθυσμού των ζώων η οποία με τη σειρά της μπορεί να φανεί επιζήμια για τις αναδασωτικές ενέργειες.Γι΄ αυτό σε ευρεία σύσκεψη εκφράστηκε η άποψη να μεταφερθούν ζώα σε άλλες περιοχές της χώρας.

H OIKONOMIKH KΡΙΣΗ «ΧΤΥΠΑ» ΚΑΙ ΤΟ ΒΟΥΝΟ

Ελλείψει χρημάτων,ο Φορέας Διαχείρισης του δρυμού συνεργάζεται με μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (WWF, Εθελοντές Δασοπροστασίας Αττικής,Ορειβατικός Σύλλογος Φυλής,Φίλοι του Δάσους,Σύνδεσμος Πάρνηθας) για την προστασία του δρυμού,την καταγραφή και τη μελέτη της περιοχής.Επιπλέον άνθρωποι του Φορέα εκπαιδεύουν ομάδες φυλάκων για περιπολίες στις αναδασωτέες περιοχές. Στον «κορβανά» του Φορέα δεν υπάρχουν αρκετά χρήματα για τη συνέχιση του έργου.

Ωστόσο,όπως λέει ο κ.Δημόπουλος,περιμένουν ενίσχυση 6 εκατ.ευρώ μέσω ΕΣΠΑ.Χωρίς πόρους για έργα δασοπροστασίας έχει μείνει και το Δασαρχείο Πάρνηθας. Την περυσινή χρονιά είχαν συντηρηθεί οι δασικές οδοί και οι παρόδιες διαδρομές κατά μήκος περίπου 50 χιλιομέτρων.Εφέτος όμως τα δασαρχεία δεν έχουν πάρει ακόμη από το υπουργείο Περιβάλλοντος καμία πίστωση.Επιπλέον καμία κατανομή εποχικών δεν έχει γίνει στα δασαρχεία της χώρας.

Οπως λένε δασολόγοι του Δασαρχείου Πάρνηθας,«ακόμη κι αν γίνει σήμερα η προκήρυξη,ύστερα από ενάμιση μήνα θα έλθουν εδώ.Και τι να τους κάνουμε χωρίς χρήματα; Αν δεν υπάρχουν χρήματα για καύσιμα,πώς θα μετακινηθούν;Ούτε ξύλα μπορούν να μαζεύουν.Το πολύ-πολύ να τους δώσουμε καμιά σακούλα να μαζεύουν σκουπίδια». Και δυστυχώς υπάρχουν ακόμη πολλοί ασυνείδητοι που πετούν τα σκουπίδια τους στον Δρυμό της Πάρνηθας.

Πηγή