Συνεδρίαση της Επιτροπής Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου με θέμα «Ενδοοικογενειακή βία: Να μην γίνουν τα παιδιά – θύματα της βίας, οι αυριανοί θύτες. Πολιτικές για την προστασία των παιδιών, την πρόληψη και τη θεραπεία του κοινωνικού αυτού φαινομένου»

Αν. Αττικής Διάφορα

Την Πέμπτη 18 Φεβρουαρίου 2010 συνεδρίασε η Επιτροπή Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου της Βουλής με θέμα ημερήσιας διάταξης την «Ενδοοικογενειακή βία: Να μην γίνουν τα παιδιά - θύματα της βίας, οι αυριανοί θύτες. Πολιτικές για την προστασία των παιδιών, την πρόληψη και την θεραπεία του κοινωνικού αυτού φαινομένου». Στην συνεδρίαση κλήθηκαν και παρέστησαν προκειμένου να εκφέρουν τις απόψεις τους ο Υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη, Σπύρος Βούγιας, ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, Γρηγόρης Τασούλας, ο Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη (Κύκλος Δικαιωμάτων του Παιδιού), Γεώργιος Μόσχος, ο Πρόεδρος του Οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού», Κώστας Γιαννόπουλος, ο Πρόεδρος του Δικτύου για τα Δικαιώματα του Παιδιού και τη Γονεϊκή Ισότητα (ΓΟΝ.ΙΣ), Ιωάννης Παπαρηγόπουλος, τα μέλη της Τριμελούς Συντονιστικής Επιτροπής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας του Ευρωπαϊκού Lobby Γυναικών, Ευθυμία Ιωαννίδου, Χρυσηίς Σφανδού – Κυμίνου και Κωνσταντίνα Πανταζή, εκπρόσωπος της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, Αθανάσιος Ντιναπόγιας .

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου της Βουλής, Βασίλης Οικονόμου, τόνισε ότι η ενδοοικογενειακή βία είναι ένα μεγάλο ζήτημα με πολλές πτυχές που εν πολλοίς είναι «κρυμμένο» από την κοινωνική σκηνή, το οποίο και θα απασχολήσει σε μεγάλο βαθμό της Επιτροπή. Κάποιες πλευρές του φαινομένου της ενδοοικογενειακής βίας έχουν ήδη απασχολήσει τις προηγούμενες συνεδριάσεις της Επιτροπής ειδικά στα πλαίσια της συζήτησης για τη βία σε βάρος των γυναικών. Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί μία διαχρονική κοινωνική παθογένεια η οποία όπως φαίνεται από τα ελλιπή στοιχεία που έχουμε στην διάθεσή μας ως Πολιτεία δεν έχει αντιμετωπιστεί επαρκώς. Απαιτείται γι αυτό το λόγο η ίδρυση ενός Εθνικού Κέντρου Αναφοράς για το Παιδί που θα συντονίζει τις δράσεις της πολιτείας και των κοινωνικών φορέων. Σήμερα θέλουμε να εξετάσουμε το σημαντικό αυτό πρόβλημα από την σκοπιά των παιδιών καθώς τα παιδιά είναι τα πλέον ανυπεράσπιστα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας και όπως δείχνουν τα επιστημονικά δεδομένα πολλές φορές τα παιδιά θύματα της ενδοοικογενειακής βίας γίνονται είτε θύτες στην ενήλικη ζωή τους είτε δέχονται την διαιώνιση της κακοποίησής και στις δικές τους οικογένειες ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που η ενδοοικογενειακή τους κακοποίηση συντελεί και στην ανάπτυξη εγκληματικής δραστηριότητας. Υποστήριξε ότι είναι προς το συμφέρον της κοινωνίας συνολικά να μπει το συντομότερο δυνατόν ένα τέλος στον τραγικό αυτό φαύλο κύκλο, να αναπτυχθούν δομές προστασίας των παιδιών κατά προτεραιότητα αλλά και των υπόλοιπων θυμάτων της ενδοοικογενειακής βίας και να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να θεραπευτούν τα ψυχικά τραύματα που δημιουργούνται στα παιδιά και των όρων και των προϋποθέσεων που θα προλαμβάνουν και θα θεραπεύουν την κοινωνική αυτή παθογένεια.

Ο Υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη, Σπύρος Βούγιας, τόνισε ότι το συγκεκριμένο ζήτημα δεν είναι καθαρά αστυνομικό καθώς η αστυνομία καλείται να παρέμβει όταν έχουν ήδη συντελεστεί τέτοια περιστατικά και ο κύριος στόχος της Πολιτείας πρέπει να είναι η πρόληψη ώστε να σταματήσουν οι γυναίκες και τα παιδιά να είναι τα θύματα της βίας. Οι αστυνομικοί που καλούνται να επέμβουν σε τέτοιες καταστάσεις πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένοι και ο στόχος του Υπουργείου είναι ακριβώς αυτός. Από τα περιστατικά που τελικά καταγγέλλονται στην αστυνομία γιατί πολλά δεν αποκαλύπτονται, παρατηρούμε ότι υπάρχει σαφής αυξητική τάση. Υποστήριξε ότι ελλείψει άλλων δομών πολλές φορές οι αστυνομικοί καλούνται να παίξουν τον ρόλο του ψυχολόγου, του κοινωνικού λειτουργού και πολλών άλλων κοινωνικών υπηρεσιών κάτι που είναι προβληματικό αφού δεν υπάρχει η κατάλληλη εκπαίδευση. Η αστυνομία οφείλει να εξασφαλίσει ένα κλίμα ασφάλειας για τα θύματα, να τα ενημερώσει για τις νομικές επιλογές και τις συνέπειές της και να κατευθύνει το θύμα στις κατάλληλες δομές υποστήριξης. Αναγνωρίζοντας τις σημαντικές ελλείψεις που υπάρχουν στην αστυνομία ειδικά στην Περιφέρεια ο Υφυπουργός τόνισε ότι παράλληλα με την διοικητική αναδιάρθρωση του κράτους θα πραγματοποιηθεί και ένα «σχέδιο Καλλικράτης» και για την αστυνομία όπου σε κάθε νέο μεγάλο δήμο θα υπάρχουν επαρκείς και κατάλληλα εκπαιδευμένες δυνάμεις, καταρτισμένοι ψυχολόγοι και άλλοι επιστήμονες που θα δώσουν λύσεις σε προβλήματα που προκύπτουν λόγω της μη σχετικής εκπαιδεύσης των αστυνομικών ενώ τόνισε ότι εγκαταλείπεται η στρατιωτική εκπαίδευση για τους αστυνομικούς και προωθείται η σύγχρονη αστυνομική εκπαίδευση ώστε η αστυνομία να ανταποκρίνεται στα σύγχρονα κοινωνικά δεδομένα. Τέλος ο Υφυπουργός ζήτησε από την Επιτροπή να συμβάλει στην συγκρότηση μιας κοινωνικής πρότασης ως προς το τι είδους αστυνομία θέλουμε.

Ο Βοηθός Συνήγορος του Πολίτη (για το Παιδί), Γεώργιος Μόσχος, τόνισε ότι σύμφωνα με τους υπολογισμούς του καθώς δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία, περίπου το 1,5% των παιδιών είναι θύματα ενδοοικογενειακής βίας δηλαδή περίπου 30000 παιδιά το χρόνο και όχι 180 που καταγγέλλονται στην αστυνομία. Για το λόγο αυτό τόνισε ότι χρειάζονται δομές και πολιτικές που θα βοηθούν τα παιδιά να μιλήσουν καθώς κυριαρχεί ο φόβος ότι αν το καταγγείλουν θα διαδοθεί ή ότι η παρέμβαση της αστυνομίας θα επιδεινώσει αντί να επιλύσει το πρόβλημα. Τόνισε ότι πρέπει να υπάρξει ενημέρωση και εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, των γιατρών, των εργαζομένων σε υπηρεσίες σχετικές με τα παιδιά προκειμένου να αντιλαμβάνονται ότι είναι νομική τους υποχρέωση να ενημερώσουν τις αρμόδιες υπηρεσίες για περιστατικά που ενδεχομένως να είναι αποτέλεσμα ενδοοικογενειακής βίας. Πολλές φορές δεν γνωρίζει κανείς τις δομές που υπάρχουν και όπου θα μπορούσαν να παραπέμπονται παιδιά - θύματα για να βοηθηθούν από τους κατάλληλους επιστήμονες. Πρότεινε να εξεταστεί η πιθανότητα υιοθέτησης του Σουηδικού Μοντέλου όπου ενεργοποιείται από τις κοινωνικές υπηρεσίες η αναδοχή σε κατάλληλα εκπαιδευμένες οικογένειες όπου τα παιδιά θύματα φιλοξενούνται για όσο διάστημα διαρκεί το πρόβλημα με την οικογένειά του. Πρότεινε να δημιουργηθούν κοινωνικές υπηρεσίες στα πρωτοδικεία με κατάλληλη επιστημονική στελέχωση ώστε να συνδράμουν στους δικαστές, να ενεργοποιηθούν τα οικογενειακά δικαστήρια με κατάλληλα εκπαιδευμένους δικαστές, να ενισχυθούν οι κοινωνικές υπηρεσίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, να υπάρχει πρόβλεψη για μη δημοσιοποίηση στοιχείων από τους φακέλους που εκδικάζονται γιατί τα θύματα κακοποιούνται και δεύτερη φορά, να υπάρξει σύστημα πιστοποίησης και αξιολόγησης δομών. Ο Πρόεδρος του Χαμόγελου του Παιδιού, Κώστας Γιαννόπουλος, τόνισε ότι υπάρχουν πολλές ελλείψεις σε προγράμματα πρόληψης και ελλιπείς κοινωνικές υπηρεσίες. Δεν υπάρχουν ανεπτυγμένες κρατικές δομές για τα κακοποιημένα παιδιά Τόνισε ότι χρειάζονται ολοκληρωμένες παρεμβάσεις που θα δίνουν βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακρυπρόθεσμες λύσεις καθώς δεν υπάρχουν κατάλληλοι χώροι φιλοξενίας κακοποιημένων παιδιών και «το Χαμόγελο του Παιδιού» έχει περιορισμένες δυνατότητες και δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες ανάγκες. Μεγαλύτερες είναι οι ελλείψεις στην Περιφέρεια καθώς οι υπάρχουσες δομές αναπτύσσονται κυρίως σε μεγάλα αστικά κέντρα. Υποστήριξε ότι πρέπει να υπάρχουν εξειδικευμένοι εισαγγελείς ανηλίκων καθώς και ανάπτυξη κοινωνικών υπηρεσιών καθώς το 70% των περιπτώσεων που χειρίζονται οι εισαγγελείς αφορούν κοινωνικά θέματα. Υποστήριξε ακόμα ότι τα παιδιά δεν πρέπει να ταλαιπωρούνται σε μακροχρόνιες δίκες και επαναλαμβανόμενες καταθέσεις διότι ασκούνται πολλές πιέσεις και πολλές φορές δεν προκύπτει αποτέλεσμα. Υποστήριξε ότι πρέπει να αναπτυχθούν προγράμματα πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης, να υπάρξει Εθνικό Κέντρο Πρόληψης και Αναφοράς για το παιδί όπου θα μπορούν πιο εύκολα να γίνουν καταγγελίες, να υπάρχει πρόβλεψη για την κοινωνική ένταξη των παιδιών θυμάτων, να υπάρξει μέριμνα για την αποκατάσταση της ψυχικής υγείας και να υπάρξει ο κατάλληλος συντονισμός και η συνεργασία μεταξύ των διαφόρων δομών, οργανισμών και φορέων που δραστηριοποιούνται για την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας. Τέλος επεσήμανε και αυτός την ανάγκη σύστασης οικογενειακών δικαστηρίων και επιπρόσθετα την αξιολόγηση και την πιστοποίηση όλων των οργανισμών και μη κυβερνητικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται γύρω από το σημαντικό αυτό ζήτημα.

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου της Βουλής, Βασίλης Οικονόμου, τόνισε ότι οφείλουμε όλοι να εργαστούμε για να ενισχύσουμε τους θεσμούς και να καταθέσουμε προτάσεις που θα δώσουν λύσεις στο σημαντικό κοινωνικό πρόβλημα της ενδοοικογενειακής βίας καθώς η επίλυσή του θα φέρει πολλά οφέλη για το σύνολο της κοινωνίας.