Κρυφές χωματερές, τοξικές βόμβες

Βαρνάβας | Γραμματικό | Καλύβια | Κερατέα | Λαύριο

Πάνω από 200 τόνοι σκουπιδιών θάβονται και καίγονται καθημερινά στην Ανατολική Αττική σε μια έκταση που δεν υπερβαίνει, συνολικά, τα 230 στρέμματα.
Αυτές οι ποσότητες των σκουπιδιών αφορούν μόνο τις 5 ανεξέλεγκτες χωματερές που λειτουργούν στο Γραμματικό, τον Βαρνάβα, την Κερατέα, τα Καλύβια και το Λαύριο. Στην πλειονότητά τους οι κάτοικοι των περιοχών αυτών αντιδρούν στην κατασκευή Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ).

Η δημιουργία ΧΥΤΑ είναι για τους κατοίκους των προαναφερόμενων περιοχών «κόκκινο πανί» αφού στους περισσότερους είναι διάχυτη η εντύπωση ότι ο τόπος τους θα υποβαθμιστεί. Ωστόσο, επειδή «τα σκουπίδια είναι χρήμα...» όπως λένε όσοι ασχολούνται με τη διαχείρισή τους, αρκετοί δήμαρχοι δεν θα είχαν αντίρρηση να βάλουν νερό στο κρασί τους και να επιτρέψουν τη δημιουργία χώρων επεξεργασίας απορριμμάτων «εάν δεν υπήρχε το καπέλωμα από τον Ενιαίο Σύνδεσμο Δήμο και Κοινοτήτων Αττικής που διαχειρίζεται τα σκουπίδια, και είχαν οικονομικό όφελος και οι τοπικές κοινωνίες», όπως χαρακτηριστικά λένε. Στο μεταξύ η ανεξέλεγκτη διάθεση αποβλήτων συνεχίζεται. Και μπορεί αυτοί οι χώροι να είναι «χωροθετημένοι» και γνωστοί, ωστόσο είναι κοινό μυστικό ότι όλα τα δάση της Αττικής έχουν μετατραπεί σε σκουπιδότοπους- ιδίως κατά τις απογευματινές ώρες που δεν υπάρχει φύλαξη.

Η... βόμβα των ανεξέλεγκτων χωματερών δεν φαίνεται να «απενεργοποιείται» στην Αττική με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το περιβάλλον, όπως ρύπανση των υπόγειων υδάτων, έκλυση καρκινογόνων διοξινών και πρόκληση πυρκαγιών, αφού οι περισσότερες χωματερές είναι δίπλα ή και μέσα στα δάση (!). Επισήμως οι παράνομες χωματερές σε όλη την Ελλάδα σήμερα είναι 411, ο αριθμός τους ωστόσο είναι πολύ μεγαλύτερος σύμφωνα με τον υπεύθυνο Πολιτικής για το Νερό και τη Ρύπανση της Περιβαλλοντικής Οργάνωσης WWF κ. Βαγγέλη Τερζή.

Στο Γραμματικό η φωτιά στα σκουπίδια που τα πετούν μέσα σε ένα βάραθρο δεν έχει σταματήσει να καίει από τον Αύγουστο (!) όταν ξέσπασαν οι καταστρεπτικές πυρκαγιές που έκαψαν τη Βορειοανατολική Αττική. Τον Ιούλιο οι κάτοικοι συγκρούστηκαν με αστυνομικές δυνάμεις σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν τα μηχανήματα του εργολάβου να αρχίσουν τις εργασίες για την κατασκευή ΧΥΤΑ με συνέπεια να πιάσει φωτιά σε διάσπαρτα σημεία στο Σέσι από πυρπολημένα αυτοκίνητα.

Ο κοινοτάρχης Γραμματικού κ. Νίκος Κούκης αναφέρει στα «ΝΕΑ» πως «τα απορρίμματα που πέφτουν στο λαγούμι δεν ρυπαίνουν το περιβάλλον... Εάν συνηγορήσουμε στη δημιουργία ΧΥΤΑ είναι σαν να υπογράφουμε τη θανατική καταδίκη του τόπου μας».

Ουραγοί στην ανακύκλωση
Όλοι αναγνωρίζουν το πρόβλημα και προκρίνουν ως λύση όχι τη δημιουργία ΧΥΤΑ αλλά την εντατικοποίηση της ανακύκλωσης. Στην Ελλάδα όμως η ανακύκλωση δεν υπερβαίνει το 14% ενώ στην Ε.Ε. το ποσοστό φθάνει το 23% και η κομποστοποίηση το 17% ενώ στην Ελλάδα δεν υπερβαίνει το 2%.

«Κάθε σύστημα ολοκληρωμένης διαχείρισης των εκατοντάδων χιλιάδων τόνων απορριμμάτων στα μεγάλα αστικά κέντρα απαιτεί τη δημιουργία υποδομών ανακύκλωσης, επεξεργασίας των οργανικών υπολειμμάτων (κομποστοποίηση, αναερόβια ζύμωση) και χώρων διάθεσης των υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ)», επισημαίνει ο κ. Βαγγέλης Τερζής. «Στη σημερινή Αττική όμως επειδή αυτό το ολοκληρωμένο σύστημα ακόμη δεν υφίσταται, η αντιμετώπιση της κρίσης των σκουπιδιών φαίνεται πως επιβάλλει τη δημιουργία νέων ΧΥΤΑ».


ΣΤΟ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟ
η φωτιά στα σκουπίδια που τα πετούν μέσα σε ένα βάραθρο δεν έχει σταματήσει να καίει από τον Αύγουστο

Υπολογίζουν σε ευρώ τους τόνους των απορριμμάτων

«ΑΣ ΜΑΣ ΑΦΗΣΟΥΝ να κάνουμε μόνοι μας την οικονομική διαχείριση των δικών μας σκουπιδιών. Εμείς θα τη βρούμε την άκρη. Εδώ είναι το πρόβλημα» λέει στα «ΝΕΑ» ο δήμαρχος Καλυβίων κ. Πέτρος Φιλίππου. «Δεν θέλουμε η Ανατολική Αττική να γίνει η πίσω αυλή του Λεκανοπεδίου, όπου όλοι θα πετούν τα σκουπίδια τους».

Η χωματερή των Καλυβίων δέχεται καθημερινά 120 έως 150 τόνους σκουπίδια τα οποία θάβονται χωρίς καμία επεξεργασία. «Ο περιφερειακός σχεδιασμός όπως έχει γίνει δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην πράξη επειδή προβλέπει μεγάλους χώρους χωρίς να λαμβάνει υπόψη του την επεξεργασία των απορριμμάτων στην πηγή. Και ο Σύνδεσμος που είναι επιφορτισμένος για τη διαχείρισή τους είναι στη λογική ότι όσο μεγαλύτερες ποσότητες σκουπιδιών δέχεται τόσο περισσότερο θα είναι και το κέρδος».

Στο Λαύριο, στη θέση Καμινάδα, οι 30 τόνοι σκουπιδιών που καταλήγουν εκεί σχηματίζουν βουνό με θέα τη θάλασσα.

Και κάθε φορά που φυσάει και η μπουλντόζα δεν προλαβαίνει να τα θάψει σκορπίζονται στη γύρω περιοχή. Η χωματερή, ύστερα από 50 χρόνια λειτουργίας, σχεδιάζεται να κλείσει- σύμφωνα με τη δημοτική αρχή- στο τέλος του χρόνου.

«Καπέλωμα»
Ο δήμαρχος της πόλης κ. Δημήτρης Λουκάς αναγνωρίζει ότι υπάρχει πρόβλημα. Ωστόσο, όπως επισημαίνει: «Η οικονομική διαχείριση είναι το πρόβλημα και το "καπέλωμα" από τον Σύνδεσμο. Εμείς έχουμε συστήσει δικό μας Αναπτυξιακό Σύνδεσμο με την Κερατέα, τα Καλύβια, την Ανάβυσσο, την Παλαιά Φώκαια, τη Σαρωνίδα, τον Άγιο Κωνσταντίνο και τον Κουβαρά. Το υπουργείο Εσωτερικών όμως δεν μας αφήνει και έχει ορίσει υπεύθυνο τον Ενιαίο Σύνδεσμο».

Στον Βαρνάβα η χωματερή είναι μέσα στο καμένο δάσος και κάθε μέρα γεμίζει με δύο τόνους σκουπίδια από την κοινότητα. Ωστόσο ο καθένας μπορεί να πάει και να ρίξει τα σκουπίδια, αφού η χωματερή δεν φυλάσσεται. «Στη σύγχρονη αντίληψη οι ΧΥΤΑ είναι παρωχημένοι», επισημαίνει ο πρόεδρος της Κοινότητας κ. Νίκος Βούλγαρης. «Εάν όμως θέλουν να κατασκευάσουν ΧΥΤΑ, ας τους κάνουν εκεί όπου παράγονται τα σκουπίδια και όχι στα βουνά. Τα έργα πρόσβασης μαζί με τους ΧΥΤΑ θα καταστρέψουν την περιοχή».

Στην Κερατέα, στη θέση Φοβόλες, λειτουργεί εδώ και 30 χρόνια ανεξέλεγκτη χωματερή όπου καταλήγουν 10 έως 20 τόνοι σκουπιδιών την ημέρα. «Το ξέρουμε ότι αυτή η χωματερή δεν τηρεί τις σύγχρονες προδιαγραφές περί προστασίας του περιβάλλοντος, όμως δεν μας επιτρέπουν να πάμε τα σκουπίδια στη Φυλή και τα Λιόσια» λέει ο δήμαρχος Κερατέας κ. Σταύρος Ιατρού. «Αν και δεν έχουμε μεγάλη παραγωγή σκουπιδιών, μας εκβιάζουν από τον Σύνδεσμο να δεχθούμε τη δημιουργία ΧΥΤΑ. Μας λένε ότι η Φυλή δεν μπορεί να δεχθεί άλλα σκουπίδια, όμως γιατί δέχεται σκουπίδια από περιοχές της Πελοποννήσου;».


Στον αέρα τα πέντε εργοστάσια

ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ των κατοίκων στο Γραμματικό και την Κερατέα εκτιμάται ότι μπορεί να καθυστερήσουν τις διαδικασίες για την κατασκευή πέντε εργοστασίων- συνολικού κόστους πάνω από 349 εκατομμύρια ευρώστην οποία προβαίνει ο Ενιαίος Σύνδεσμος Δημων και Κοινοτήτων Αττικής, μέσω των οποίων θα γίνεται η ολοκληρωμένη διαχείριση 1.300.000 τόνων σκουπιδιών ετησίως.

«Εάν δεν προχωρήσουν τα έργα, τότε κινδυνεύει η εξασφαλισμένη χρηματοδότηση 250 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Συνοχής της Ε.Ε.», υποστηρίζει ο πρόεδρος του Συνδέσμου και δήμαρχος Κηφισιάς κ. Νίκος Χιωτάκης. Ο διεθνής μειοδοτικός διαγωνισμός για την κατασκευή των πέντε εργοστασίων δεν έχει προκηρυχθεί ακόμη. Μέχρι στιγμής, έχουν προκριθεί τα σχέδια για την κατασκευή τριών εργοστασίων στον χώρο της Φυλής και τα Λιόσια και δύο Μονάδων Βιολογικής Ξήρανσης στο Γραμματικό και την Κερατέα.

Ο... τιμοκατάλογος
«Τα σκουπίδια είναι η επιχείρηση του μέλλοντος...» λένε όσοι ασχολούνται με τη διαχείριση των απορριμμάτων. Ο τιμοκατάλογος σύμφωνα με το ΥΠΕΧΩΔΕ- με βάση στοιχεία τού 2007- είναι: Υγειονομική ταφή 50 ευρώ ο τόνος. Επεξεργασία και παραγωγή κομπόστ 80 ευρώ ο τόνος. Η θερμική επεξεργασία φθάνει και τα 150 ευρώ ο τόνος. Η εκτίμηση είναι ότι σήμερα ο τζίρος από τη διαχείριση των σκουπιδιών (συλλογή και μεταφορά) είναι γύρω στο 1 δισ. ευρώ τον χρόνο. Ο κάθε δήμος χρεώνεται με περίπου 150 ευρώ για κάθε τόνο απορριμμάτων.

ΤΑ ΝΕΑ