ΝΙΚΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ: Προς τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης; Ποτέ δεν είναι αργά

Αν. Αττικής Διάφορα | Ελλάδα

Προς τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης; Ποτέ δεν είναι αργά.

Η ευρωπαϊκή ιδέα ήταν εξαρχής και από τη φύση της, ως οικειοθελής προσχώρηση σε έναν κόσμο ισότητας δια της διαφορετικότητας, ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο. Επομένως πάντοτε οι καιροσκόποι του εφήμερου κέρδους, όπως και οι φορείς ολοκληρωτικών κοσμοαντιλήψεων και απλουστευτικών απαντήσεων εύρισκαν πρόσφορο έδαφος επιτιθέμενοι εναντίον της. Όσοι έχουν «λιανική» αντίληψη του συμφέροντος τους, άτομα και συλλογικότητες κυριαρχούμενα ακόμη από ζωώδη και οριακώς μεταζωώδη ένστικτα, εκείνοι δηλαδή που δεν παραχωρούν σπιθαμή στον άλλο άνευ άμεσης ανταπόδοσης στο όνομα του ρεαλισμού, αυτοί επομένως που οδήγησαν την Ευρώπη και τον κόσμο σε δύο αιματηρότατους πολέμους κατά τον 20^ο αιώνα και σε πολλούς άλλους ων ουκ έστι αριθμός τους προηγούμενους αιώνες, οι επαγγελματίες κήρυκες του μίσους αντί της αγάπης, της αλληλεγγύης, της ανεκτικότητας, της ποιότητας και του πολιτισμού, αυτοί λοιπόν τώρα πάλι «μιζάρουν» στην έξοδο από ή στη γενική κατακρήμνηση του Ευρώ και στην απόσυρση της Ευρώπης από το ιστορικό προσκήνιο. "Μιζάρουν" υπέρ μιας ανέφικτης ανάκτησης, ωστόσο προσωρινά και προσωπικά προσοδοφόρας, του φαντασιακού εθνικού υπερεγώ. Αυτή η διαπίστωση είναι εξίσου ισχυρή τόσο για τους αδύνατους "χοίρους" της Μεσογείου (PIGS), όσο και για τον ακμαίο, εξαγωγικό και ανταγωνιστικό βορρά. Όμως ίσως να μην είχαμε οδηγηθεί σε αυτό το σημείο της κρίσης αν η Ευρώπη είχε επιτύχει μέχρι το 2004 να εγκαθιδρύσει μια ομοσπονδιακή, άρα δημοκρατική και αλληλέγγυα Ευρώπη, κάτι που προβλέφθηκε στο Μάαστριχτ και στο Λάεκεν, σχεδιάστηκε με μια αρκετά δημοκρατική Συνέλευση, αποφασίστηκε από τα 15 κράτη, αλλά τελικώς αναβλήθηκε περιοριζόμενη στη συνθήκη της Λισαβώνας.

Με την παρουσία των 12 νέων κρατών και χωρίς συνταγματικό ιστό ο σκοπός της ευρωπαϊκής ενοποίησης ξεθώριασε. Αρκετές από τις νέες χώρες δείχνουν να μην καταλαβαίνουν ότι ο σκοπός είναι η οριστική συμφιλίωση των εθνών και λαών της Ευρώπης, εν ελευθερία, ευημερία και αλληλεγγύη και η προβολή του ιστορικά μοναδικού ευρωπαϊκού προτύπου βιώσιμης ειρήνης στον υπόλοιπο κόσμο. Δείχνουν ότι τα βαθύτερα κίνητρα της παρουσίας τους στην ΕΕ βρίσκονται στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, στην πρόσβαση στην αγορά εργασίας των δυτικών χωρών και στην απόκτηση συγκριτικών πλεονεκτημάτων σ’ ένα άγονο και αναχρονιστικό ανταγωνισμό με τους γείτονες τους, γι’ αυτό θεωρούν ότι η θέση τους ισχυροποιείται από τους Επιτρόπους παρά την υπερεθνική αποστολή που αυτοί πρέπει να έχουν, τους Ευρωβουλευτές τους και φυσικά στο πλαίσιο του διακυβερνητικού Συμβουλίου. Διαστρέβλωση του ευρωπαϊκού ιδεώδους!

Ποιος είναι ο οδικός χάρτης λοιπόν; Να τεθεί το δίλημμα με πλήρη ειλικρίνεια και ευθύτητα στους Ευρωπαίους πολίτες κι εκείνοι ν’ αναλάβουν τις ευθύνες τους. Ακόμη κι αν ελλοχεύει ο κίνδυνος ενός πανικού ανάλογου με αυτόν που κατέλαβε σχεδόν τους πάντες όταν το φθινόπωρο του 2011 για ελάχιστες έστω μέρες οι Έλληνες που μέχρι τότε ζητούσαν στις πλατείες την πραγματοποίηση δημοψηφίσματος, βρέθηκαν και στην πραγματικότητα αντιμέτωποι με αυτήν την ύψιστη πολιτική υποχρέωση και προσωπική ευθύνη της άμεσης επιλογής. Η Ευρώπη δεν είναι ένα πηγάδι από το οποίο δεν μπορείς να βγεις. Αν κάποιοι το αντιλαμβάνονται έτσι τότε πρέπει να είναι σαφές ότι διαθέτουν τη σκάλα για ν’ ανέβουν επάνω και να φύγουν. Όσοι επιθυμούν να προχωρήσουν πιο γρήγορα πρέπει να αφεθούν να το κάνουν. Η Ελλάδα πρέπει να επιδιώξει να είναι σ’ αυτούς, ακόμη μπορεί. Έτσι ξεκίνησε κι έτσι εξελίχθηκε η ΕΕ. Η απόρριψη αυτής της δυνατότητας στο όνομα τη μη δημοκρατικής έννοιας της ομοφωνίας στην πραγματικότητα θέλει να αποκλείσει κάθε νέα πρόοδο. Μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων προβάλλει ως σχεδόν αναπόφευκτη, για ένα μεταβατικό διάστημα τουλάχιστον.

Από πλευράς δημοκρατίας και βιοτικού προτύπου η κρίση αυτή μπορεί κάποτε να θεωρηθεί ως μια χρυσή στιγμή. Γιατί οι Ευρωπαίοι –και όχι μόνο οι Έλληνες- αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε καλύτερα τι σημαίνει σπατάλη στην καθημερινή μας συμπεριφορά, παρατηρούμε πιο προσεκτικά τη διασπάθιση και τις αποτυχίες της δημόσιας διοίκησης, απαιτούμε περισσότερη λογοδοσία, διαφάνεια και σωστή συμπεριφορά από τους πολιτικούς και μαθαίνουμε εντυπωσιακά στοιχεία για την έκταση και τις αντικοινωνικές μεθόδους της φοροδιαφυγής. Όμως σήμερα η δημοσιονομική πειθαρχία δεν αποτελεί όραμα και αν και απαραίτητη, πλέον δεν αρκεί. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Επιτροπή πρέπει να τοποθετηθούν στο επίκεντρο της νέας ενοποιητικής πορείας, άρα και της οικονομικής διακυβέρνησης. Ο νέος σοσιαλιστής Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μ.Σούλτς το έθεσε ως εξής: 'ζητείται από τους Γερμανούς να αναλάβουν την πρωτοβουλία, όταν όμως αυτοί το κάνουν τους λένε όχι, ή όχι έτσι, η Γερμανία αναλαμβάνει κινδύνους και χρειάζεται ορισμένες εγγυήσεις.' Τώρα που αυτές φαίνεται να εξασφαλίζονται το κεντρόφυγο δεν θα δικαιολογείται. Η Ευρώπη παραμένει μια παγκόσμια οικονομική υπερδύναμη. Αυτό που της λείπει είναι το πολιτικό βάρος. Αυτό εξαρτάται από την πολιτική της ένωση. Αυτή είναι η νέα κεντρομόλος δύναμη. Όχι άλλες οιμωγές για το παρελθόν. Εξάλλου σε κάθε ομοσπονδία η κεντρομόλος και η φυγόκεντρος δύναμη βρίσκονται σε αέναη συσχετική κίνηση. Βρισκόμαστε ήδη 163 χρόνια από τότε που ο Βίκτωρ Ουγκώ ανέπτυξε στο Διεθνές Συνέδριο για την Ειρήνη στο Παρίσι την έννοια των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης!

Νίκος Γιαννής

www.nicosyannis.gr