Εισήγηση του Προέδρου της Π. Φώκαιας κ. Μανώλη Θ. Τσαλικίδη στην ημερίδα της Πρωτοβουλίας Πολιτών

Παλαιά Φώκαια

Πριν ξεκινήσω την εισήγησή μου, θέλω να αναφερθώ στο φίλο Δήμαρχο Αναβύσσου, κ. Γκέραλη, που μίλησε προηγουμένως, και να του πω ότι παρ΄ όλο που δηλώνει πως δεν είναι στο μυαλό του η «μεγάλη» Ανάβυσσος, προηγουμένως μίλησε σαν να είναι υπερδήμαρχος. Αλλά υπερδήμαρχος δεν είναι.
Τον ευχαριστώ και εκτιμώ τα καλά λόγια που είπε για μένα προσωπικά αλλά και για την κοινότητα Π. Φώκαιας. Ωστόσο θα τον παρακαλούσα να μου αφήσει τη δυνατότητα τις θέσεις της Π. Φώκαιας να τις εκφράζω εγώ.
Κυρίες και κύριοι, Φίλες και φίλοι,
Θέλω πρώτα απ΄  όλα να ευχαριστήσω, αλλά και να συγχαρώ τους ενεργούς πολίτες της περιοχής μας, γι’ αυτήν τους την πρωτοβουλία, για τη διοργάνωση της σημερινής ημερίδας, που είναι εξαιρετικά χρήσιμη, γιατί συμβάλλει στην ενημέρωση, προσθέτει στον προβληματισμό και βοηθάει τελικά να προσεγγίσουμε καλύτερα όλες τις μεγάλες αλλαγές που συντελούνται σήμερα στο χώρο της Αυτοδιοίκησης αλλά και σε ολόκληρη τη διοικητική δομή της χώρας.
Σας ευχαριστώ και για την πρόσκλησή σας και για τη δυνατότητα που μου δίνετε να καταθέσω κάποιες προσωπικές σκέψεις και απόψεις.
Αν και πρέπει να σας πω πως είμαι εδώ κυρίως για να σας ακούσω και χαίρομαι, γιατί στα αλήθεια άκουσα σήμερα σημαντικά και χρήσιμα πράγματα τόσο από τον καθηγητή κ. Χατζηπαντελή όσο και από τον κ.Παναταγιά.
Η ΘΕΣΗ ΜΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ»
Φίλες και φίλοι, θέλω εξαρχής να πω ότι είμαι ΥΠΕΡ της νέας διοικητικής μεταρρύθμισης, είμαι υπέρ της μεγάλης αυτής θεσμικής αλλαγής στο χώρο της Αυτοδιοίκησης και του Κράτους.
Πιστεύω ότι η Περιφέρεια και ο ισχυρός Δήμος, οι νέες αυτές διοικητικές ενότητες που δημιουργούνται, με τις αρμοδιότητες και τους πόρους που ασφαλώς πρέπει να τους δοθούν, μπορούν να οδηγήσουν σε μια άλλη εποχή την Αυτοδιοίκηση, αλλά και τη χώρα, μπορούν να προσφέρουν τη διαφάνεια, την αξιοκρατία, την αποτελεσματικότητα, την εμβάθυνση της δημοκρατίας προς όφελος των πολιτών μας.
Πιστεύω τέλος ότι οι νέοι Δήμοι και οι Περιφέρειες μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες για το σχεδιασμό και την υλοποίηση της τοπικής αλλά και περιφερειακής ανάπτυξης.
Η επιτυχία αυτής της προσπάθειας είναι σίγουρο ότι μας αφορά όλους, ενεργούς πολίτες, κόμματα, αιρετούς.
Πρέπει όλοι μας να συμβάλουμε με τις προτάσεις, τις παρατηρήσεις, τις διαφωνίες μας έτσι, ώστε ο νόμος αυτός που θα ψηφισθεί να έχει την όσο το δυνατόν καλύτερη μορφή.
ΠΑΓΙΑ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
Θέλω επίσης να αναφερθώ στο γεγονός -που νομίζω ότι όλοι μας χρειάζεται να γνωρίζουμε- ότι η διοικητική μεταρρύθμιση αποτελεί πάγια θέση και βασικό αίτημα της συντριπτικής πλειοψηφίας του κόσμου της Αυτοδιοίκησης.
Ας σκεφτούμε και ας αξιολογήσουμε το γεγονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των αιρετών (Δημάρχων, Κοινοταρχών, Συμβούλων), βιώνοντας τόσα χρόνια την κατάσταση, αναγνωρίζοντας την ανάγκη για αλλαγές και στηρίζοντας τόσα χρόνια θέσεις για τη διοικητική μεταρρύθμιση, ψηφίζει στην ουσία την αυτοκατάργηση τους.
Ας μην περνάει αυτό απαρατήρητο.
Ο «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» ΥΠΕΡΒΑΙΝΕΙ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ
Θέλω επίσης να πω ότι οι αλλαγές αυτές υπερβαίνουν τα πρόσωπα,
υπερβαίνουν τη θέση που ο καθένας μας έτυχε να έχει σε αυτήν τη συγκυρία.
Αισθάνομαι δηλαδή ότι οι μεγάλες αυτές αλλαγές δεν αφορούν εμένα ή, κυρίως εμένα, που σήμερα υπηρετώ την Αυτοδιοίκηση.
Αισθάνομαι ότι οι αλλαγές αυτές αφορούν κυρίως τους πολίτες και τις επόμενες γενιές.
ΠΩΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΖΟΥΜΕ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟΝ «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ»
Κυρίες και κύριοι, έχει για  μένα μεγάλη σημασία το πως προσεγγίζουμε σήμερα τον «Καλλικράτη».
Έχουμε ένα κείμενο διαβούλευσης, που περιέχει μόνο τις γενικές αρχές, τους στόχους και τις κατευθύνσεις.
Δεν περιέχει όμως σημαντικές παραμέτρους, που θα ολοκληρώσουν την εικόνα του νόμου, όπως τον ακριβή τρόπο λειτουργίας των νέων δήμων, τις αρμοδιότητες τους, τους απαραίτητους πόρους και βεβαίως τα ακριβή τους όρια.
Άρα, χωρίς να γνωρίζουμε το ακριβές περιεχόμενο των αλλαγών, πώς στα αλήθεια προσεγγίζουμε σήμερα τον «Καλλικράτη»;
Αυτό που νομίζω ότι συμβαίνει είναι ότι τον προσεγγίζουμε, όχι τόσο με βάση τα όσα γνωρίζουμε, αλλά κυρίως με βάση τα όσα θέλουμε μέσα απ΄ αυτόν να αλλάξουμε στη Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Μέσα δηλαδή από τον «Καλλικράτη», και παρ΄ ότι δεν τον γνωρίζουμε ακριβώς, βλέπουμε, αισθανόμαστε να μας προσφέρεται το όραμα μιας άλλης εποχής για την αυτοδιοίκηση, για τη χώρα, για την ίδια μας τη ζωή.
Τον προσεγγίζουμε δηλαδή εξαρχής με μια διάθεση θετική, γεγονός πολύ σημαντικό, που δείχνει ότι όχι μόνο οι αιρετοί, αλλά κυρίως οι πολίτες και η κοινωνία -και αυτό έχει μεγαλύτερη σημασία- είναι έτοιμοι για αυτές τις μεγάλες αλλαγές.
Ο «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΑΝΑΚΕΙΑ – ΣΗΜΑΣΙΑ ΕΧΟΥΝ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ
Από την άλλη πιστεύω ότι ο «Καλλικράτης» δεν αποτελεί πανάκεια για όλα τα προβλήματα και δεν πρέπει να τον δούμε έτσι. Όπως και κάθε μοντέλο λειτουργίας, είναι καθοριστικός παράγοντας, αλλά δε θα λύσει από μόνος του αυτόματα όλα τα προβλήματα.
Άλλωστε, η θεσμική μνήμη της Αυτοδιοίκησης γράφει ανεξίτηλα ότι οι δομές από μόνες δεν παράγουν. Παράδειγμα ο «Καποδίστριας», που ήταν αναγκαίο βήμα, αλλά αποδείχθηκε ότι από μόνο του δεν ήταν ικανό.
Πολύ μεγάλη σημασία σ΄ αυτήν την προσπάθεια, έχουν και τα πρόσωπα που θα δουλέψουν στους νέους μεγάλους Δήμους.
ΑΣ ΜΗΝ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΕΦΑΡΜΟΣΟΥΜΕ ΣΩΣΤΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
Είναι επίσης λάθος να περιμένουμε ότι με τον «Καλλικράτη» θα εφαρμοστούν αυτόματα οι νέες σωστές πολιτικές. Και είναι τελικά λάθος να περιμένουμε να έρθει ο «Καλλικράτης» για να εφαρμόσουμε πολιτικές και τρόπους διοίκησης που θα μπορούσαμε και θα έπρεπε ήδη να προσφέρουμε στους πολίτες μας.
Θέλω εδώ με παράδειγμα να εξηγήσω τι εννοώ.
1^ο παράδειγμα:
Η Κοινότητα Π. Φώκαιας εφαρμόζει εδώ και 3 χρόνια μια πολιτική και έναν τρόπο διοίκησης, αφήνοντας πίσω της μια ψηφοθηρική και ανεπαρκή πρακτική, σύμφωνα με την οποία ο κάθε πολίτης, για να εξυπηρετηθεί για το οτιδήποτε, έπρεπε πρώτα να απευθυνθεί και βεβαίως να υποχρεωθεί σε κοινοτικούς συμβούλους.
Σήμερα, με την πολιτική που εφαρμόζουμε, όλοι οι πολίτες απευθύνονται μέσα από το τηλεφωνικό μας κέντρο (15325) στις υπηρεσίες της Κοινότητας και προγραμματισμένα εξυπηρετούνται από αυτές, χωρίς να παρεμβαίνει κανείς,
χωρίς να εκμεταλλεύεται κανείς αυτό που είναι υποχρέωσήη μας να προσφέρουμε στους πολίτες μας. Εφαρμόσαμε την «εγγύτητα των υπηρεσιών» στην πράξη, όπως το ανέφερε προηγουμένως και ο κ. Χατζηπαντελής.
Και ρωτάω, «χρειάζονταν ο Καλλικράτης για να γίνει αυτό»;
Όχι βέβαια.
Χρειάστηκε απλώς η πολιτική μας βούληση και η ικανότητα να οργανώσουμε τις υπηρεσίες μας.
2^ο παράδειγμα:
Η Κοινότητα Π. Φώκαιας έκλεισε και σήμερα αποκαθιστά και αξιοποιεί μια χωματερή που λειτουργούσε παράνομα για 32 ολόκληρα χρόνια.
Χρειάζονταν ο Καλλικράτης για να γίνει αυτό;
Όχι, βέβαια.
Χρειάστηκε απλώς η πολιτική μας βούληση και η ικανότητα να αξιοποιήσουμε κάθε δυνατότητα που υπήρξε.
3^η περίπτωση
Η Κοινότητα Π. Φώκαιας μετά από πολή δουλειά και πολή προσπάθεια, έλαβε πρόσφατα μια πολύ σημαντική και τεκμηριωμένη, πιστεύω, απόφαση, που δρομολογεί τη λύση του μεγάλου προβλήματος του αποχετευτικού στην περιοχή μας.
Χρειαζόταν ο «Καλλικράτης» για να γίνει αυτό;
Όχι, βέβαια.
Χρειάστηκε πολή δουλεία όλο το προηγούμενο διάστημα, η βούληση μας να λύσουμε το πρόβλημα, αλλά και η απόφαση της κοινοτικής αρχής να «αξιοποιήσει» και να ενσωματώσει την πίεση και τη στήριξη των πολιτών της πόλης μας για το θέμα αυτό.
Και τώρα θα μου πείτε ότι με όλα αυτά που ανέφερα μήπως ισχυρίζομαι ότι δε χρειάζονται οι αλλαγές. Αντίθετα!
Η απάντησή μου είναι ξεκάθαρη. Και βέβαια χρειάζονται οι αλλαγές και η μεταρρύθμιση.
Χρειάζονται οι αλλαγές, γιατί πιστεύω ότι έτσι θα προσφέρουμε ακόμη καλύτερες υπηρεσίες στους πολίτες μας, για να αξιοποιήσουμε ακόμη παραπάνω τις δυνατότητές μας.
Χρειάζονται οι αλλαγές, γιατί πιστεύω ότι έτσι μπορούμε να λύσουμε προβλήματα που μόνοι μας ο καθένας δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει, όπως η αποχέτευση και η διαχείριση των απορριμμάτων.
Χρειάζονται οι αλλαγές, για να επεκτείνουμε περισσότερο τις δράσεις μας και τις αρμοδιότητές μας.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΤΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟ, ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΣ ΚΑΙ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
Σε ό,τι αφορά τώρα στο χωροταξικό, επιτρέψτε μου να πω ότι βεβαίως είναι σημαντικό θέμα το πόσο μεγάλοι θα είναι οι νέοι Δήμοι, αλλά είναι ίσως σημαντικότερο ζήτημα ο τρόπος με το οποίο θα λειτουργεί αυτός ο νέος Δήμος,
ποιες αρμοδιότητες και ποιους πόρους θα διαθέτει.
Ο ίδιος δήμος με την ίδια έκταση μπορεί να είναι αποτελεσματικός ή όχι,
δημοκρατικός ή όχι, απρόσωπος ή όχι, γραφειοκρατικός ή όχι, αναπτυξιακός ή όχι, ανάλογα με τον τρόπο που θα λειτουργεί, τις αρμοδιότητες που θα έχει, τους πόρους που θα διαθέτει, τις πολιτικές που θα υλοποιεί και τις δυνατότητες έκφρασης και συμμετοχής που θα δίνει στους πολίτες του.
Στο ερώτημα λοιπόν πόσο μεγάλος πρέπει να είναι ο νέος Δήμος, δε νομίζω ότι υπάρχει με ασφάλεια μια απάντηση, ένας ορισμός.
Το ανέφερε άλλωστε ο κ. καθηγητής. «Ο Δήμος» είπε «πρέπει να είναι ώριμος, μεγάλος, ικανός, βιώσιμος, αναπτυξιακός», αλλά ποιος;
Μια ασφαλής ίσως προσέγγιση θα μπορούσε να είναι:
ότι ένας ισχυρός και επιθυμητός δήμος, είναι αυτός ο Δήμος που, έχοντας βεβαίως τις αρμοδιότητες και τους πόρους, μπορεί να λύσει μόνος του όλα τα βασικά του ζητήματα, όπως διαχείριση απορριμμάτων, αποχέτευση, πολεοδομικά και χωροταξικά ζητήματα, εκπαίδευση, πρόνοια, ανάπτυξη κ.α..
Γνωρίζουμε από μελέτες ότι για  το 75-80% των ζητημάτων τους οι πολίτες απευθύνονται στους Δήμους.
ΟΙ 8 ΤΗΣ ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΟΥΝ ΤΟ ΝΕΟ ΔΗΜΟ;
Με βάση τα όσα ανέπτυξα παραπάνω το ερώτημα που σήμερα μπαίνει είναι: μπορούμε όλοι μαζί, οι 8 Δήμοι και Κοινότητες της Λαυρεωτικής, να λύσουμε μόνοι μας όλα τα προβλήματα που μας απασχολούν; να αποτελέσουμε το νέο Δήμο;
Μιλάμε για ένα Δήμο με 50.000 πολίτες (απογραφή 2001), 40.000 εγγεγραμμένους και 314.000 στρέμματα έκταση.
Μια πρώτη αυθόρμητη απάντηση είναι: «γιατί όχι;»
Υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες. Ανέφερε αρκετές ο κ. Πανταγιάς.
Μια δεύτερη απάντηση όμως βάζει ερωτήματα. Το πολύ μεγάλο μέγεθος, η αμεσότητα στον πολίτη, η γραφειοκρατία, η κομματική κηδεμονία. Όλα αυτά προβληματίζουν.
Το ζήτημα δεν είναι απλό, αλλά ίσως μπορούμε να προσεγγίσουμε την απάντηση, εξετάζοντας τα υπαρκτά δεδομένα στην περιοχή και τη μέχρι σήμερα γνώση και εμπειρία μας.
Και τι χειροπιαστό έχουμε σήμερα;
Υπάρχει ο Αναπτυξιακός Σύνδεσμος της Λαυρεωτικής που συστάθηκε και λειτουργεί εδώ και 15 χρόνια με κύριο σκοπό την κοινή διαχείριση των απορριμμάτων, στον οποίο μετέχουν και οι 8 ΟΤΑ της περιοχής.
Τι αποτελέσματα είχε η λειτουργία του; Υπήρξαν και θετικά και αρνητικά.
Τα αρνητικά ήταν ότι υπήρξε τόσα χρόνια το άλλοθι των Δημάρχων και των Κοινοταρχών, για να μη λύνεται το πρόβλημα των απορριμμάτων αλλά και να αντιδρούν συνολικά -και δικαίως μερικές φορές- στις αποφάσεις της πολιτείας.
Δυστυχώς, λειτούργησε μόνο αμυντικά.
Τα θετικά ήταν ότι τα τελευταία χρόνια δημιούργησε για πρώτη φορά συνθήκες για να εφαρμοστεί η ανακύκλωση στην περιοχή μας, ότι συμβάλλει πλέον αποφασιστικά στην πυρασφάλεια της περιοχής, ότι αρχίζει σιγά σιγά να υλοποιεί προγράμματα σε όλη την περιοχή, Και το σημαντικότερο για μένα, ότι σιγά σιγά καλλιεργεί και δημιουργεί τη συνείδηση, όχι του πολίτη της μιας πόλης αλλά τη συνείδηση του πολίτη της Λαυρεωτικής.
Όπως βλέπετε όλα συνυπάρχουν. Και τα θετικά και τα αρνητικά. Εάν εξασφαλίσουμε τις αρμοδιότητες και τους πόρους, το βάρος πέφτει στα πρόσωπα και τις πολιτικές που θα εφαρμοστούν.
Σε ό,τι με αφορά δεν μπορώ να είμαι απόλυτος, ούτε νιώθω ότι μπορώ εύκολα να τραβήξω γραμμές και όρια.
Η αλήθεια πάντως είναι ότι η συνένωση των 8 δίνει μια επαναστατικότητα στον «Καλλικράτη», που διαφορετικά μπορεί να χαθεί σε αλλαγές συμβατικές και άτολμες.
ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΝΩΣΗ Π. ΦΩΚΑΙΑΣ – ΑΝΑΒΥΣΣΟΥ- ΣΑΡΩΝΙΔΑΣ
Κλείνοντας και μιας και έγινε και γίνεται ακόμη πολή κουβέντα για την προοπτική συνένωσης των 3 γειτονικών μας πόλεων, της Π. Φώκαιας, της Αναβύσσου και της Σαρωνίδας, θέλω να πω δύο λόγια για αυτό το σενάριο, για αυτήν την προοπτική.
Πρώτα απ΄ όλα, εάν η Κυβέρνηση αποφασίσει να προχωρήσει σ΄ αυτό το σενάριο της συνένωσης των τριών ΟΤΑ και προσωπικά αισθανθώ ότι, σ΄ αυτό το νέο πλαίσιο που θα δημιουργηθεί, μπορώ να είμαι χρήσιμος στους συμπολίτες μου, είναι σίγουρο ότι θα είμαι παρών και θα προσπαθήσω να το υπηρετήσω με όλες που τις δυνάμεις.
Αυτό όμως που τώρα αισθάνομαι την ανάγκη να πω είναι ότι αυτήν τη συνεργασία δε χρειαζόταν καμιά μεταρρύθμιση για να μας την προτείνει ή και να μας την επιβάλει.
Η αλήθεια είναι ότι αυτή την συνεργασία έπρεπε εμείς, αρκετά χρόνια τώρα,
να έχουμε τη διορατικότητα, την ειλικρίνεια και τη γενναιότητα να την κατακτήσουμε.
Έπρεπε εμείς, χρόνια τώρα, να έχουμε βρεί τον τρόπο να ενώσουμε όλες μας τις δυνάμεις, να ενσωματώσουμε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε πόλης, να αξιοποιήσουμε συνολικά τη δυναμική και τα πλεονεκτήματα της περιοχής μας.
Άλλωστε, η κοινή μας Πόλη έχει πλέον δημιουργηθεί. Τα ίδια τα χαρακτηριστικά της περιοχής μας την έχουν αναδείξει, οι ίδιοι οι πολίτες μας την έχουν κατακτήσει.
Εμείς όμως δεν το πράξαμε. Μείναμε πίσω.
Δεν έχει νόημα τώρα να πούμε τι έφταιξε, ούτε έχει σημασία να αναφερθούμε σ΄ αυτούς που από τη μια μίλαγαν και ακόμη μιλάνε για συνεργασία και από την άλλη, με αναίτιες ενέργειες και διχαστικές αποφάσεις, δίχαζαν την τοπική μας κοινωνία.
Όλα αυτά βεβαίως δεν έχουν πλέον καμιά σημασία.
Εάν λοιπόν σήμερα στα πλαίσια του «Καλλικράτη» υλοποιηθεί η ένωση των 3, από τη μια ναι μεν είναι σίγουρο ότι θα αισθανθούμε την ασφάλεια του κοινού περιβάλλοντος, του κοινού τόπου, που ασφαλώς είναι σημαντική παράμετρος για να πετύχουμε στους στόχους μας.
Από την άλλη όμως θα πρέπει να προσπαθήσουμε πολύ έτσι, ώστε να μην ενώσουμε απλώς τις αδυναμίες μας.
θα πρέπει να προσπαθήσουμε πολύ έτσι, ώστε οι καλές προθέσεις να μη χαθούν στην εσωστρέφειά μας, να μην αναπαραγάγουμε ό,τι αδύναμο, αδιαφανές και αναποτελεσματικό ενυπάρχει στην τοπική μας κοινωνία, σε μας τους ίδιους.
Και εμείς, το πολιτικό προσωπικό, ναι μεν θα έχουμε την εγγύτητα που απαιτείται με τα πρόσωπα και τις καταστάσεις, αλλά θα πρέπει να προσπαθήσουμε πολύ, για να αποκτήσουμε την απόσταση, την ανεξαρτησία και την αντικειμενικότητα που πολλές φορές χρειαζόμαστε.
Σας ευχαριστώ πολύ

Μανώλης Θ. Τσαλικίδης
Πρόεδρος Κοινότητας Π. Φώκαιας.

Πηγή