Η λειτουργία των «Κοινωνικών Εταίρων» στη σύγχρονη εποχή του Παναγιώτη Βορριά, Δημάρχου Αγ. Στεφάνου

Άγ. Στέφανος

1. Εισαγωγή

Στις σύγχρονες κοινωνίες δραστηριοποιούνται Πολιτικά Κόμματα, Φορείς, Σύλλογοι Πολιτών, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (Μ.Κ.Ο.), Οργανισμοί ή ακόμη και Ενώσεις Κρατών, που έχουν ταυτόχρονη λειτουργία και μπορεί να παρουσιάσουν σχέσεις όμορης κατεύθυνσης η άλλες φορές αντίθετες.

Όποιος κι αν είναι όμως ο σκοπός ή η επιδίωξη καθενός από τους παραπάνω «Κοινωνικούς Εταίρους», σε βάθος χρόνου παρουσιάζουν δυσλειτουργίες, όταν το ζητούμενο είναι η «αυτoνομία» στη λειτουργία τους.

Το πρόβλημα εστιάζεται στις «σχέσεις», τις αρμοδιότητες καθενός και τη σαφή αποτύπωση των σημείων, που οι Φορείς αυτοί έρχονται σε επαφή μεταξύ τους, δηλαδή τα σημεία των διεπαφών (interfaces) τους. Επειδή οι ενέργειες και δράσεις ενός φορέα μπορεί να αποτελούν «εισερχόμενα» σε κάποιον άλλο, όλη αυτή η προσέγγιση παρουσιάζει και επιστημονικό ενδιαφέρον.

2. Οργάνωση και Λειτουργία Κοινωνικών Εταίρων

Όλοι οι παραπάνω «Κοινωνικοί Εταίροι» έχουν αναπτύξει οργανωτικές και λειτουργικές δομές, δηλαδή τα καταστατικά λειτουργίας τους, από τα οποία προκύπτουν οι αρμοδιότητες και οι γραμμές επικοινωνίας μεταξύ των μελών τους ή και μεταξύ τρίτων.

Το οργανωτικό αυτό «Σύστημα» βοηθάει τους Φορείς αυτούς, αφενός μεν να βλέπουν και να αντιλαμβάνονται τα κοινωνικά προβλήματα με μια οριζόντια λογική (λειτουργία) με στόχο την ομογενοποίησή τους και αφετέρου, χωρίς ιδιαίτερες αλλαγές, να μπορούν να συνεργάζονται με τους άλλους φορείς της Κοινωνίας.

3. Όροι συνεργασίας Πολιτικών Κομμάτων, Φορέων και Οργάνων της Αυτοδιοίκησης

Α. Πολιτικά Κόμματα

Τα Πολιτικά Κόμματα έχουν σαφή Κανονισμό Λειτουργίας και ένα συγκεκριμένο οργανωτικό μοντέλο, που το καθένα από αυτά υιοθετεί. Με το Συστηματικό αυτό τρόπο προσέγγισης, τα Κόμματα μπορεί να οριοθετήσουν με σαφήνεια τις αρμοδιότητες και υπευθυνότητές τους, καθώς και τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας τους.

Από την άλλη πλευρά, η πολύχρονη εμπειρία, που χαρακτηρίζεται και σαν εμπειρικός τρόπος προσέγγισης, δίνει τη δυνατότητα στους Πολιτικούς Σχηματισμούς να κατανοήσουν τα λεπτά και ουσιαστικά όρια των σχέσεων τους με τους άλλους Φορείς, Οργανισμούς, Συλλόγους και Ο.Τ.Α.

Για παράδειγμα, ο καθένας από εμάς μπορεί να κατανοήσει, τις πολιτικές θέσεις ενός Κόμματος για την Παιδεία ή το Περιβάλλον, άσχετα αν συμφωνεί ή διαφωνεί για τις θέσεις αυτές. Είναι, όμως, εντελώς αδιανόητο και απορριπτέο το Κόμμα να προσπαθεί, με «πατερναλιστικές» μεθόδους, να τις επιβάλλει.

Β. Δημοτικές Παρατάξεις

Για να μπορέσουν και οι Δημοτικές Παρατάξεις να γίνουν ισότιμοι «παίκτες» στο σύγχρονο κοινωνικό «γήπεδο», θα πρέπει να έχουν καταγεγραμμένες τις αρμοδιότητες τους, να είναι κατάλληλα οργανωμένες και να διαθέτουν σαφή οργανωτική και λειτουργική δομή.

Η αυτόνομη και αυτοδύναμη λειτουργία τους θα πρέπει να στηρίζεται σε ένα κείμενο αρχών - την «Πολιτική Διακήρυξη», τα χαρακτηριστικά της οποίας θα αναλύσουμε παρακάτω. Η Πολιτική Διακήρυξη πρέπει να περιλαμβάνει θέσεις, που υλοποιούν τις θεμελιώδεις αρχές της Δημοκρατίας και της Ελευθερίας, όπως η επίλυση των τοπικών προβλημάτων, η πολυσυλλεκτικότητα, η ενότητα του προοδευτικού πολιτικού χώρου και ο σεβασμός στην ελεύθερη έκφραση, χωρίς κομματικές ή άλλου είδους εγκρίσεις.

Η οργανωτική μορφή θα πρέπει να περιλαμβάνει:

* Εξασφάλιση συνέχειας μεταξύ Κοινωνικών Εταίρων και Δημοτικής Παράταξης (με διαφορετικό όμως λειτουργικό περιεχόμενο).
* Θεσμοθέτηση επιπέδων στα οποία μπορούν να αναδειχθούν οι συμμετέχοντες, να ομογενοποιηθούν οι απαιτήσεις / αιτήματα των δημοτών / πολιτών, με σκοπό η «Διοίκηση» να είναι στα χέρια των πολλών, όπως για παράδειγμα των Δημοτικών Διαμερισμάτων και όχι του επικεφαλής της Παράταξης.
* Ανάδειξη της φιλοσοφίας της Διαφάνειας και της Διαβούλευσης.
* Βάση «καλών συνεργασιών» με τους όλους τους «κοινωνικούς εταίρους».



4. Πολιτική Διακήρυξη

Η Πολιτική Διακήρυξη είναι ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο αρχών και θέσεων, το βασικό συστατικό για τη συνεργασία, η βάση ενός δημιουργικού διαλόγου με τις πολιτικές δυνάμεις, τους κοινωνικούς φορείς και, κυρίως, με τους ίδιους τους Δημότες.

Η Πολιτική Διακήρυξη προωθεί τη σύγκλιση των προοδευτικών δυνάμεων της πόλης και την ανάδειξη τους σε πλειοψηφικό ρεύμα, καθιερώνει θεσμούς Συμμετοχής του Πολίτη στις υποθέσεις του Δήμου, διαμορφώνει σύγχρονες και καινοτόμες απαντήσεις για τα τοπικά προβλήματα με στόχο την αναγέννηση της Πόλης προς όφελος των Πολιτών. Απορρίπτει την αυταρχική λογική και συμπεριφορά ξεπερασμένων αυτοδιοικητικών παραγόντων, τη συγκεντρωτική «δημαρχοκεντρική» δομή του Δήμου και την πελατειακή λειτουργία του, που καταδυναστεύει την κοινωνία.

Θα πρέπει να περιλαμβάνει, εκτός των άλλων, θέματα που αφορούν:

* Την προσήλωση στην αρχή της μεταφοράς εξουσιών στο Λαό, μέσω της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με παράλληλη μεταφορά οικονομικών πόρων από το κεντρικό κράτος.
* Τον προσδιορισμό του νέου ρόλου του Κράτους και της Αυτοδιοίκησης, διαμορφώνοντας τη στρατηγική και τακτική στην πορεία προς τις συνενώσεις των Δήμων.
* Την υιοθέτηση της άποψης ότι, η λειτουργία και το περιεχόμενο της Αυτοδιοίκησης είναι ενταγμένη σε ένα συνολικό σχέδιο συμμετοχικής διακυβέρνησης, που αφορά άμεσα τον Πολίτη.
* Την παραδοχή ότι, οι ανάγκες ανάπτυξης της χώρας που θα στηριχθεί στην ποιότητα, την καινοτομία και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, περιγράφουν το νέο δημιουργικό και παραγωγικό ρόλο της Αυτοδιοίκησης. Σ΄ αυτό το πλαίσιο πρέπει να κινείται η νέα μεταρρυθμιστική πρόταση για τη δομή και τη λειτουργία της.

5. ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ζούμε σε μία εποχή, βιώνουμε κυριολεκτικά ένα φαινόμενο, που μπορούμε να το ονομάσουμε «ολική επαναφορά της πολιτικής». Τα τελευταία 30 χρόνια, η ανθρωπότητα, ιδιαίτερα στον ανεπτυγμένο κόσμο, βίωνε τη συρρίκνωση της πολιτικής και των πολιτικών. Οι «δυνάμεις της αγοράς» καταλάμβαναν διαρκώς ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο εξουσίας.

Στην Ελλάδα, το φαινόμενο της αποστροφής των πολιτών από την πολιτική, το βλέπουμε λίγο πίσω από την ομίχλη, λίγο πιο θολό, γιατί εδώ επικρατεί τα τελευταία 15, 20, 30 χρόνια, πολλή σκανδαλολογία αλλά και γιατί και στην πατρίδα μας η «αγορά» είναι εκείνη που, επίσης, παράγει πολιτική.

Είναι τώρα η ώρα της ολικής επαναφοράς της πολιτικής. Πρέπει να πιστέψουμε βαθιά ότι, οι ύψιστες προτεραιότητες μας είναι η ζωντανή συζήτηση με τους Πολίτες, η ανθρώπινη προσέγγιση της Κοινωνίας, να της δώσουμε το χέρι, να γίνουμε ένα με αυτή, να συμμετέχουμε, να προκαλέσουμε το δημόσιο διάλογο και να βάλουμε τα σοβαρά ζητήματα στο τραπέζι, χωρίς να αποσκοπούμε κυρίως σε προσωπικά οφέλη.

Η Κοινωνία δεν ενδιαφέρεται για «χρίσματα» ή «στηρίξεις», ούτε για ευρηματικές και αμφιβόλου αξίας προσεγγίσεις επιλογής ή νομής της εξουσίας αλλά το για ριζικό μετασχηματισμό του κράτους, που έχει προφανείς στόχους:

* Την Αποκέντρωση.
* Την Υγεία, Παιδεία και Κοινωνική Ασφάλιση, που συγκροτούν την κοινωνική του διάσταση.
* Τη διαρκή προτεραιότητα της περιφερειακής και πράσινης ανάπτυξης.
* Την ανατροπή της τριτοκοσμικής δομής της χώρας μας.

Το σύγχρονο κράτος απελευθερώνει συνεχώς δυνάμεις και βελτιώνει διαρκώς την κοινωνική του πολιτική. Η ανάπτυξη της κοινωνικής διάστασης στις πολιτικές μας δεν έχει οικονομικό κόστος. Απαιτεί μόνο συνέπεια και συνέχεια λόγων και πράξεων.